15 sep 2023 ArchiMate: het juiste model Nieuws In ArchiMate heb je erg veel keuzes en flexibiliteit om iets te modelleren. Te veel! Hoe maak je nu de juiste keuzes voor het juiste model? Arwin van den Bos, architect, trainer en coach architectuur en scaled agile (SAFe) neemt je mee in een aanpak die deze keuzes eigenlijk heel logisch maken. Een uitdaging waar je bij het modelleren in ArchiMate al snel tegenaan loopt is het kiezen van het juiste concept. “Is een ICT–manager nu een actor of een rol?”, “Is facturering nu een proces of een functie?”. De taal ArchiMate geeft hier (bewust) geen eenduidig antwoord op. En om de verwarring compleet te maken is mijn antwoord vaak: beide zijn goed. Tja, met een klein beetje fantasie kan je je voorstellen wat voor reacties dat oplevert… Maar wanneer is een model nu goed? Om daar antwoord op te kunnen geven zal je je eerst moeten afvragen waarom je een model maakt. Vaak zal het gaan om ‘iets’ inzichtelijk te maken of om een bepaald idee te presenteren en daar een discussie over te voeren. We willen met het model dus iets vertellen. Een goed model meet je dus niet af aan model-technische correctheid, maar in hoeverre het model datgene vertelt wat we aan ons publiek willen overbrengen. Het is daarom opvallend dat ik veel vragen krijg als ‘is dit nu een actor of een role’ of ‘is dit nu een used by relatie of een realisatie relatie?’. Mijn antwoord is meestal een tegenvraag “Wat wil je zeggen?”. Wil je aangeven dat de manager iets doet of dat hij ergens voor verantwoordelijk is? Neem het onderstaande voorbeeld, welk element pas het best bij de ‘ICT-manager’: (A), (B) of (C)? Het antwoord is dus mijn wedervraag: wat wil je zeggen? Keuze (A) wil zeggen dat de ICT-manager gebruikers toe kan voegen in Topdesk. Keuze (B) wil zeggen dat hij verantwoordelijk is voor het proces van gebruikers in Topdesk toevoegen. En keuze (C) modelleert dat toegang tot het proces via de ICT-manager loopt. Alle opties zijn dus correct, maar vertellen een ander verhaal. Nog een voorbeeld wat ik vaak tegenkom: is een document management system een applicatie (applicatie laag) of platform software (technische laag). De juiste vraag hier is: vanuit wiens perspectief wil je dat modelleren? Vanuit het perspectief van de applicatie beheerder DMS kan je het als een applicatie component modelleren – dit is voor de TAB dan een gebruikersapplicatie. Maar vanuit een gebruiker van het factureringssysteem die achter de schermen met een DMS gekoppeld is het platform software element waarschijnlijk een betere keuze – het is immers een technische service waar de gebruiker niet direct/bewust op werkt.Hetzelfde geldt voor relaties. Hoewel er vanuit de ArchiMate taal een voorkeur is voor de sterke relaties, kan je je model krachtiger maken door bewust voor een andere relatie te kiezen. Ik gebruik bijvoorbeeld vaak de associatie relatie als ik mijn publiek niet wil afleiden met complexe (maar wel correcte relaties) zodat ik meer de focus op mijn specieke verhaal kan leggen. Ofwel, de keuzes die we maken bij het kiezen van de juiste elementen en de juiste relaties worden bepaald door wat we willen zeggen en niet zozeer wat het ‘juiste’ element of de ‘juiste’ relatie is. En is het modelleren in ArchiMate daarom zo moeilijk? Nee, het modelleren in ArchiMate is eigenlijk relatief eenvoudig. Wat het moeilijk maakt is dat we zelf scherp moeten hebben wat we willen vertellen. En dan is het kiezen van de juiste elementen en relaties gemakkelijk. Maar omdat we tijdens de ‘modelleringsreis’ aan het ontdekken zijn hoe een systeem in elkaar zit en hoe veel we eigenlijk nog niet weten, is het kiezen van de juiste elementen en relaties moeilijk. En dit is wat het modelleren in ArchiMate ook zo mooi maakt: de ontdekkingsreis. Meer weten? Bekijk hier de relevante cursussen: Communiceren en Visualiseren Architectuur Enterprise Architectuur Modellering TOGAF® Enterprise Architecture Practitioner Gerelateerde artikelen Copilot: onmisbare turbo voor jouw organisatie De werkdag van een cloud engineer Azure AI Services: wat kun je er nou écht mee?
Vijfhart